با توجه به اهميت نرم افزارهاي كاربردي در يك كامپيوتر با آن در ارتباط تنگاتنگ باشند، در اين مجال ابتدا به طورمختصر دو سيستم عامل ويندوز و لينوكس را معرفي كرده و سپس به بررسي مزاياي استفاده از سيستم عامل لينوكس به جاي ويندوزدر ايران مي پردازيم.
معرفي كوتاه سيستم عامل ويندوز سيستم عامل هاي خانواده ويندوز ( ...2000,Windows98,Windows NT,Windows, WindowsXP) محصول شركت ميكروسافت آمريكا هستند كه درحال حاضر بخش اعظم بازار جهاني را در مصرف خانگي و نيز در سيستم هاي سرويس دهنده شبكه هاي كامپيوتري به خود اختصاص داده اند. قيمت يك نسخه از سيستم عامل Windows XPدر حدود 290 دلار است. طبعا با توجه به تجاري بودن اين محصولات ، source code يا منبع كد نرم افزار ، فقط در اختيار شركت ميكروسافت است.
آشنايي كوتاه با سيستم عامل لينوكس سيستم عامل لينوكس يك متولي واحد ندارد بلكه توسط جامعه اي از متخصصان داوطلب در سراسر جهان نوشته مي شود كه موسسات بين الملليوغيرتجاري معتقد به نرم افزار آزاد ، آن را هماهنگ مي كنند.لينوكس open source بوده( منبع كد آن براي هر جاي دنيا قابل دسترسي است ) واستفاده از آن از نظر قانوني مجاني است. بر خلاف پيش بيني هاي اوليه برخي افراد ، مبني بر اين كه يك نرم افزار مجاني نمي تواند از نظر كيفيت با نرم افزاري كه بابت آن پول دريافت مي شود رقابت كند چنين نشد ومرور زمان عكس اين موضوع را ثابت كرد.
برتري فني سيستم عامل لينوكس برويندوز مقاله تحقيقي مستدل وكامل جان لابلانك كه در اينترنت قابل دسترسي است /ca.ab.cuug.web//:http) -to -nt /~lelancj(html.unix به همين موضوع پرداخته است. به طور خاص، فصل security مقاله مذكور كه به برتري كيفيت لينوكس از نظر امنيت اختصاص دارد ، از اهميت بسياري برخوردار است. همچنين در فصل پاياني مقاله ، حتي به ليست مهم ترين شبكه هاي شركت ميكروسافت اشاره شده كه بر روي آنها به جاي ويندوز از لينوكس استفاده مي شود.
چرا هنوز ويندوز بيشتر به كار مي رود جان كرچ در مقاله تحقيقي خود (/
http://kirch.net/unix-nt)اشاره كرده است:"اينكه چرا ويندوز در بازار حرفه اي ] شبكه[ هنوز خريدار دارد،موضوعي است كه به درد يك مقاله تحقيقي در رشته روانشناسي يا رشته بازاريابي مي خورد ، نه مقاله اي در زمينه فناوري اطلاعات. از نظر فني، ويندوز قادر به رقابت با سيستم هاي عامل خانواده يونيكس نيست ". گفتني است كه كرچ ، كارشناس تاييد شده ميكروسافت Microsoft Certified professional است شركت ميكروسافت با در آمد چند ده ميليارد دلاري در سال ، صاحب انحصاري تبليغاتي در خصوص سيستم هاي عامل كامپيوتري در جهان است.
ابعاد ديگر مساله اننتخاب سيستم عامل استفاده گسترده از سيستم عامل ويندوز در شبكه هاي كامپيوتري و مديريتي سازمانها و ادارات كشور ، غير از بعد فني آن ك به كيفيت كار سيستم ها مربوط مي شود ، ابعاد ديگري را نيز در بر دارد كه در زير به آنها اشاره شده است :
از نظر سياسي - امنيتي ، اتكا سيستم انفورما تيك كشور به محصول closed-source يك شركت آمريكايي قطعا نمي تواند مطلوب باشد . آيا با توجه به -closed-source بودن نرم افزارهاي ميكروسافت ، كسي مي تواند ادعا كند كه اين سيستم عامل back door براي نفوذ افراد خاص ندارد ، يا به صورت اتوماتيك اقدام به جمع آوري اطلاعات از كامپيوتر وارسال آن به نقطه اي خاص نمي كند ؟مساله اين نيست كه آيا واقعا در حال حاضر چنين قابليت هاي مخفي در ويندوز وجود دارد يا خير ، بلكه مساله در اين است كه با توجه به بسته بودن ويندوز ، امكان وجود چنين قابليت هاي نا خوانده اي را هرگز نمي توان رد كرد و اگرچنين قابليت ها يي در نسخه هاي فعلي و آتي ويندوز وجود داشته با شند حتي توسط مجرب ترين كارشناسان فني به راحتي قابل كشف نيستند.
علاوه بر اينها از نظر فني با توجه به ضعف هاي امنيتي ذاتي سيستم هاي ويندوز كه مقاله جان لابلانك(كه بيش تر به آنها اشاره شد) به خوبي به آنها پرداخته است،رواج استفاده از چنين سيستمي به طور عمومي به ناامن شدن شبكه هاي كامپيوتري كشور كمك مي كند و امكان قرار گرفتن آنها در معرض حملات الكتريكي (hack شدن) را افزايش مي دهد .
از نظر اقتصادي ويندوز نرم افزاري گران قيمت است در حالي كه لينوكس مجاني است. هر چند در حال حاضر در ايران اين مساله مشكلي ايجاد نمي كند ، زيرا به هر حال از نرم افزارهاي خارجي همه ، حتي سازمان ها و ادارات دولتي كپي برداري مي كنند. اما ، چنانچه ايران در آينده بخواهدبه سازمان تجارت جهاني بپيوندد يا به هر دليل تصميم به رعايت حقوق نرم افزارهاي خارجي بگيرد ، اين مساله كاملا جدي خواهد شد.فقط در سازمان هاي دولتي به ازاي هر نسخه ويندوز بايد مبلغ قابل توجهي پرداخت شود.
از نظر علمي- فرهنگي open source بودن سيستم عامل به اين معني است كه نه تنها منبع كد براي كارشناسان قابل دسترسي است بلكه در جامعه open source كليه كارشناسان تشويق مي شوند كه براي تكميل و پيشبرد كار ، مشاركت كنند كه هم اكنون نيز در برخي از دانشگاه‌‌هاي كشور البته در سطح محدود چنين مشاركتي در جريان است .كارشناسان كشورفرصت مي يابند كه براي اولين باردريك سيستم عامل شناخته شده جهاني ، نقش توليد كننده را ايفا كنند ، البته اين مشاركت از نظر فرهنگي هم نتايج مثبتي را در بر دارد.
در آخراين كه كشور چين از جمله كشورهايي است كه با جدي گرفتن ابعاد مساله انتخاب سيستم عامل ، اقدام به تا سيس نهاد مخصوصي براي ترويج سيستم عامل آزاد لينوكس در آن كشور كرده است . اين نهاد كه Redflag Linux software نام دارد با بودجه مخصوص دولتي ، تحت نظر "آكادمي علوم چين" دست به بومي سازي لينوكس ، ترويج وتبليغ آن و رفع موانع استفاده از آن در شبكه هاي انفورماتيك و مديريتي كشور، به خصوص در دستگاه هاي دولتي چين ، زده است.